Bạn mới thiết lập một hồ cá Koi tuyệt đẹp và đang háo hức thả những chú cá Koi yêu quý vào? Tuy nhiên, đừng vội! Một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu để đảm bảo sự sống khỏe mạnh và phát triển tốt của cá Koi chính là một hệ vi sinh ổn định trong hồ.

Vậy hệ vi sinh là gì? Tại sao nó lại quan trọng đến vậy? Và làm thế nào để tạo dựng một hệ vi sinh ổn định cho hồ cá mới setup? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!

1. Hệ vi sinh trong hồ cá Koi là gì? Và tại sao nó quan trọng

Hệ vi sinh (hay còn gọi là vi sinh vật) trong hồ cá là tập hợp các loại vi khuẩn có lợi, tồn tại trong nước, đáy hồ, bề mặt vật liệu lọc và cả trong cơ thể cá. Chúng không thể nhìn thấy bằng mắt thường nhưng đóng vai trò làm sạch nước và phân hủy chất thải.Chúng bao gồm:

• Nitrosomonas –  Loại vi khuẩn này rất tuyệt vời trong việc chuyển đổi amoniac thành nitrit. Trong bể cá, những loại vi khuẩn này sẽ oxy hóa amoniac do chất thải của cá tạo ra thành nitrit. Và chúng cung cấp nitrit đó cho các loại vi khuẩn có lợi khác có trong bể cá để chuyển đổi thành các chất dinh dưỡng thiết yếu. Vi khuẩn Nitrosomonas đóng vai trò quan trọng trong chu trình nitơ. Chúng cũng bắt đầu quá trình cung cấp nitơ cho cây thủy sinh.
• Nitrobacter  – Vi khuẩn này chuyển đổi nitrit do  Nitrosomonas cung cấp  thành nitrat. Nhờ sự trợ giúp của vi khuẩn Nitrosomonas, Nitrobacter có nguồn cung cấp amoniac ổn định làm thức ăn. Hai loại vi khuẩn có lợi này cùng tồn tại và hoạt động cùng nhau để kiểm soát chất thải trong bể cá của bạn.
• Bacillus spp: Đây là vi khuẩn Gram dương, hình que, có khả năng tạo bào tử, sống được trong nhiều điều kiện khắc nghiệt (nóng, lạnh, pH thay đổi…).Vai trò chính của Bacillus spp trong hồ nước (đặc biệt hồ cá Koi). Phân giải phân cá, thức ăn thừa, lá mục, bùn đáy… Tạo ra các enzyme như amylase, protease, lipase để phân cắt tinh bột, protein và chất béo.Hạn chế sinh khí H₂S (Hydro Sulfide) – nguyên nhân gây mùi hôi thối, trứng thối, và ô nhiễm đáy hồ.Tăng cường quá trình hiếu khí, đẩy lùi vi khuẩn kỵ khí gây mùi.Hạ BOD, COD (chỉ số ô nhiễm hữu cơ).Hỗ trợ cân bằng pH nhẹ nhàng, ổn định sinh thái nước.Tăng hệ miễn dịch cho cá, giảm stress, ức chế vi khuẩn gây bệnh.
• Pseudomonas spp: là một nhóm vi khuẩn Gram âm, hình que, hiếu khí mạnh và cực kỳ linh hoạt. Chúng sống trong môi trường nước, đất, và đặc biệt phát triển tốt trong hệ thống xử lý sinh học - hỗ trợ phân hủy cặn bã thông qua cơ chế tiết enzyme mạnh để phân giải protein, dầu mỡ, xenlulozơ trong cặn đáy, thức ăn thừa, phân cá. Phân giải chất lơ lửng & bùn hữu cơ, giúp đáy hồ sạch, giảm bít tắc lọc. Ức chế sinh H₂S và amoniac nhờ tăng cường quá trình phân hủy hiếu khí. Lấn át vi khuẩn gây bệnh như Vibrio, Aeromonas, giảm nguy cơ cá bị nhiễm trùng
• Vi khuẩn quang dưỡng (PSB) là một nhóm vi khuẩn có khả năng quang hợp nhưng không cần oxy, thường thuộc nhóm vi khuẩn lưu huỳnh màu tía (purple non-sulfur bacteria). PSB dùng ánh sáng mặt trời hoặc đèn để tạo năng lượng mà không giải phóng O₂, khác với tảo.PSB hấp thụ: amoniac (NH3), H₂S, axit hữu cơ, chất độc… để làm nguồn dinh dưỡng cho chính nó. Biến đổi các chất ô nhiễm thành dạng ít độc hoặc dễ phân hủy bởi vi sinh khác.Giảm tảo độc, phân giải chất lơ lửng → nước trong hơn, màu nâu trà tự nhiên đẹp hơn.

2. Lợi ích của việc bổ sung hệ vi sinh cho hồ cá mới Setup

Khi một bể cá mới được lắp đặt, ban đầu trong nước chưa có hệ vi sinh vật có lợi. Theo thời gian, với sự diễn ra của chu trình nitrat, các vi khuẩn có lợi như Nitrosomonas và Nitrobacter… sẽ dần hình thành và phát triển, tạo nên một hệ sinh thái vi sinh ổn định giúp xử lý chất thải hữu cơ và các hợp chất độc hại như amoniac, nitrit. Tuy nhiên, nếu chúng ta quá nóng vội đưa cá vào bể khi hệ vi sinh chưa kịp thiết lập đầy đủ, sẽ dễ dẫn đến tình trạng nước bị đục, tích tụ độc tố, thậm chí gây chết cá. Hiện tượng này được gọi là “hội chứng bể mới”

Lợi khuẩn không chỉ phân hủy chất thải của cá để giữ cho nước của bạn trong. Vi khuẩn có lợi trong bể cá cũng sẽ giúp duy trì mức pH của bạn một cách an toàn bằng cách phân hủy bất kỳ loại thực vật phân hủy hoặc thức ăn thừa nào. Ngoài ra, lượng nitrat và amoniac cao sẽ được ngăn ngừa.

Việc bổ sung vi khuẩn có lợi trong quá trình lắp đặt bể cá mới sẽ cải thiện đáng kể chất lượng nước của bể cá. Vi khuẩn sẽ nhanh chóng phát triển trong bộ lọc mới và bắt đầu hoạt động để phân hủy bất kỳ chất gây ô nhiễm nào. Việc thêm vi khuẩn nitrat hóa thủ công vào nước bể hoặc trực tiếp vào vật liệu lọc sẽ tạo ra lượng vi khuẩn có lợi và đẩy nhanh quá trình thiết lập, cho phép thêm một vài con cá sớm hơn nhiều so với quy trình truyền thống. 

3. Các bước tạo hệ vi sinh ổn định cho hồ cá mới Setup

Việc tạo dựng một hệ vi sinh ổn định cần thời gian và sự kiên nhẫn. Dưới đây là các bước chi tiết bạn cần thực hiện:

Bước 1: Chuẩn bị hồ cá và hệ thống lọc

Đảm bảo hồ cá đã được vệ sinh sạch sẽ: Loại bỏ bụi bẩn, cặn bã từ quá trình xây dựng.

Lắp đặt hệ thống lọc hoàn chỉnh: Bao gồm các vật liệu lọc cơ học (bông lọc, mút lọc), vật liệu lọc sinh học gốm xốp, đá nham thạch, sứ lọc – được coi là "ngôi nhà" bảo vệ và nuôi dưỡng các lợi khuẩn.

Đổ đầy nước vào hồ: Sử dụng nguồn nước máy đã được khử Clo hoặc nước giếng đã qua xử lý.

Sau đó, kích hoạt hoạt động của hệ thống lọc.

Bước 2: Bổ sung vi khuẩn có lợi 

Đây là bước quan trọng nhất để đẩy nhanh quá trình hình thành hệ vi sinh. Bạn có thể sử dụng một trong các phương pháp sau:

Sử dụng chế phẩm vi sinh (vi sinh dạng lỏng hoặc dạng bột): Đây là cách phổ biến và hiệu quả nhất. Các sản phẩm này chứa sẵn các chủng vi khuẩn nitrat hóa cần thiết, lành tính và tự nhiên như: Xạ khuẩn Streptomyces spp, vi khuẩn Bacillus spp, nấm men, Lactobacillus spp, vi khuẩn quang hợp. Cách sử dụng cũng vô cùng đơn giản. Bạn chỉ cần lắc đều và pha trực tiếp theo tỷ lệ trên hương dẫn sử dụng là được.

>> Tham khảo sản phẩm: men vi sinh BIO làm trong nước

Sử dụng vật liệu lọc cũ từ hồ cá đã ổn định: Nếu bạn có một hồ cá Koi khác đã có hệ vi sinh ổn định, bạn có thể lấy một phần vật liệu lọc (đặc biệt là vật liệu lọc sinh học) từ hồ đó sang hồ mới. Lưu ý không lấy quá nhiều để tránh làm ảnh hưởng đến hệ vi sinh của hồ cũ.

Bước 3: Tăng nhiệt độ nước lên mức thích hợp

Hầu hết các sinh vật sẽ phát triển mạnh trong môi trường ấm hơn, và vi khuẩn có lợi cũng vậy. Trước khi tăng nhiệt độ của nước, bạn nên biết phạm vi nhiệt độ mà cá của bạn có thể chịu được, ví dụ nhiệt độ lý tưởng của cá Koi là từ: 15-25 độ C.

Tốt hơn hết là bạn nên mua một máy sưởi bể cá để tăng nhiệt độ nước nhanh chóng và duy trì ở mức nhất định giúp vi khuẩn có lợi phát triển.

>> Tham khảo sản phẩm máy sưởi bể cá BAOYU chính hãng chất lượng cao

Bước 4: Thả cá Koi vào hồ

Chờ đến khi các chỉ số nước ổn định: Ammonia và Nitrite phải ở mức 0, Nitrate ở mức thấp (dưới 40 ppm).

Thả cá từ từ: Không thả toàn bộ số lượng cá dự kiến cùng một lúc. Hãy thả một vài con trước và theo dõi phản ứng của chúng cũng như chất lượng nước trong vài ngày. Sau đó, bạn có thể thả thêm cá từ từ.

Bước 5: Theo dõi và kiểm tra chất lượng nước

Sử dụng bộ test nước: Thường xuyên kiểm tra các chỉ số quan trọng như Ammonia (NH3), Nitrite (NO2), Nitrate (NO3), và pH.

Giai đoạn đầu (khoảng 2-6 tuần): Bạn sẽ thấy nồng độ Ammonia tăng lên, sau đó giảm dần và Nitrite bắt đầu tăng. Khi Nitrite giảm xuống và Nitrate tăng lên, điều này cho thấy chu trình nitơ đang hoạt động và hệ vi sinh đang dần hình thành. Giai đoạn này thường được gọi là giai đoạn cycling.

Thực hiện thay nước định kỳ (ít và thường xuyên): Trong giai đoạn cycling, bạn có thể thay khoảng 10-20% lượng nước mỗi 2-3 ngày để giúp giảm nồng độ các chất độc hại nhưng vẫn giữ lại vi khuẩn có lợi. Sử dụng nước đã được khử clo.

3. Các yếu tố quan trọng để duy trì hệ vi sinh ổn định

Không bật đèn cả ngày

Bạn có biết rằng vi khuẩn có lợi phát triển mạnh trong môi trường tối không? Có, chúng khác với thực vật trong bể cá của bạn, cần ánh sáng để phát triển. Vì vậy, tốt hơn là tắt đèn vào ban đêm và giữ cho nó tối trong vài giờ.

Phương pháp này có thể thúc đẩy sự sinh sản của vi khuẩn có lợi mà bạn muốn trong khi vẫn cung cấp thời gian cho cá của bạn nghỉ ngơi. Trước khi tắt đèn, bạn nên biết mình có thể tắt đèn trong bao lâu vì một số loài cá có nhu cầu ánh sáng cao trong khi một số thì không.

Tạo oxy đầy đủ cho bể cá

Oxy là cần thiết cho sự sống còn của vi khuẩn có lợi. Nếu bạn muốn tạo ra nhiều vi khuẩn có lợi hơn cho bể cá của mình, hãy cố gắng tạo ra nhiều oxy hơn cho chúng. Có nhiều phương pháp khác nhau mà bạn có thể thực hiện để bổ sung oxy, bên cạnh dùng máy bơm và máy sủi, bạn có thể sử dụng thêm đá không khí, đá viên, máy đẩy thác và thổi luồng.

>> Tham khảo sản phẩm máy sủi khí oxi chính hãng, chất lượng cao

4. Những sai lầm thường gặp khi Setup hồ cá mới và ảnh hưởng đến hệ vi sinh

Thả cá quá sớm: Đây là sai lầm phổ biến nhất, khi hệ vi sinh chưa kịp hình thành, lượng chất thải mà cá thải ra sẽ tích tụ nhanh chóng, gây ngộ độc cho cá.

Vệ sinh toàn bộ vật liệu lọc cùng một lúc: Điều này sẽ loại bỏ gần như toàn bộ lượng vi khuẩn có lợi.

Thay nước quá nhiều và quá thường xuyên trong giai đoạn cycling: Mặc dù thay nước là cần thiết, nhưng thay quá nhiều có thể làm chậm quá trình hình thành hệ vi sinh.

Sử dụng nước máy trực tiếp mà không khử clo: Clo là chất diệt khuẩn, sẽ tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi trong hồ.

Cho ăn quá nhiều: Gây ra lượng chất thải lớn, làm mất cân bằng hệ vi sinh.

Việc tạo dựng một hệ vi sinh ổn định cho hồ cá Koi mới setup là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và hiểu biết. Tuy nhiên, đây là nền tảng vững chắc để bạn có một hồ cá Koi khỏe mạnh, phát triển tốt và mang lại niềm vui thư giãn mỗi ngày. Hãy thực hiện theo các bước hướng dẫn trên và luôn theo dõi chất lượng nước để đảm bảo môi trường sống tốt nhất cho những chú cá Koi yêu quý của bạn.

Hãy gọi ngay đến số Hotline/Zalo: 0348 646 646 để ADKOI có thể tư vấn cho bạn chi tiết hơn nhé!